انستيتو آب و انرژي با هدف توليد، توسعه و بهبود فناوری نمک زدایی آب همراه با آموزش کادر متخصص و ارایه خدمات فنی و مهندسی در سال 1346 با هيات امنا و بودجه مستقل تأسيس گرديد. فعاليت های این مرکز با اجراي طرح نمك‌زدايي خورشيدي در جزيره هنگام شروع و با طراحي و ساخت انواع پايلوت هاي آب شيرين‌كن خورشيدي، تبخيري و اسمز معكوس و همچنین آب گرمكن خورشيدي ادامه يافت. با تجهيز آزمايشگاه و كارگاه مورد نياز براي ساخت سامانه های نمک‌زدایی آب تا ظرفيت 500 متر مكعب در روز، امكان حركت در مقياس صنعتي نیز فراهم گردید و اجراي پروژه‌هاي متعدد صنعتي در دستور كار قرارگرفت. حاصل اين تلاشها طراحي، ساخت، نصب، راه‌اندازي و نگهداري دستگاههاي نمك‌زدايي آب در بنادر و جزاير جنوب كشور طی سالهاي 1352 تا 1368 بود. هم اکنون این مرکز به عنوان قدیمی‌ترین مرکز نمک‌زدایی آب در منطقه خاورمیانه با توجه به ارتباطات گسترده بین المللی فعالیتهای تحقیقاتی و صنعتی بسیار گسترده‌ای را در این حوزه انجام می‌دهد.
در کنار فعالیت های مرتبط با حوزه نمک زدایی آب، با توجه به رشد صنعتي كشور و بروز و تشديد مشكلات محیط زیستی، از سال 1368 تلاش هاي محققين و مهندسين اين انستيتو بر روي سيستم هاي تصفيه بي‌هوازي فاضلاب هاي صنعتي ساده و ارزان قیمت نیز متمركز شد؛ که حاصل اين فعاليتها، بومي‌سازي تكنولوژي طراحي، ساخت و بهره‌برداري تصفيه‌خانه‌هاي صنعتي براي صنايع مختلف از جمله كشتارگاه ها، صنايع قند، كارخانجات الكل‌سازي و صنايع شير بوده است. طی چند دهه فعالیت در زمینه آب و فاضلاب، این مرکز در سال 1381 موفق به دریافت گواهی نامه آزمایشگاه معتمد از سازمان حفاظت محیط زیست شد. آزمایشگاه آب و فاضلاب انستیتو با برخورداری از دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی همچون اسپکتروفتومتر، جذب اتمی وامکانات آزمایشگاه صحرایی علاوه بر نیازمندی های آزمایشگاهی و تحقیقاتی حوزه آب و فاضلاب توانایی ارائه خدمات آزمایشگاهی به طرح‌های مشاوره‌ای و اجرایی را نیز دارا می باشد و بر آن است تا با اجرای دقیق ضوابط کنترل و تضمین کیفیت و بهره گیری از آخرین روش های نمونه برداری و آنالیز در کنترل و حذف آلاینده های محیطی، گام های موثری را در جهت حفظ و پایداری محیط زیست بردارد.
علاوه بر فعالیت در حوزه آب و فاصلاب، با توجه به فراگير شدن معضلات آلودگي هوا در سطح كشور، فعاليت هاي پايلوتي تحقيقات كاربردي بر روي استفاده از فناوری های تصفيه آلاينده‌هاي اتمسفري صنايع نیز از دهه 70 در این انستیتو آغاز گردید. آزمایشگاه هوای این مرکز با مجهز بودن به دستگاه‌های کنترل کیفیت هوا از قبیل دستگاه سنجش گازهای خروجی دودکش جهت سنجش غلظت گازهای مختلف، دستگاه اندازه‌گیری میزان هیدروکربن‌های فرار (VOCs)، دستگاه اندازه‌گیری گازهای آلاینده محیطی شامل NO2، SO2 و CO همراه با سنسورهای هواشناسی جهت سنجش سرعت و جهت باد می کوشد تا با ارایه راهکارهای کنترلی و اصلاحی مناسب به واحد‌های صنعتی و خدماتی به حفظ و صیانت از محیط زیست یاری رساند.
همزمان با اين فعاليتها اقداماتي نيز در زمينه ساخت سنسورها و ابزار دقيق اندازه‌گيري آلاينده‌هاي محيط زیستی در سال 1368 صورت گرفت. طراحي و ساخت سلول‌هاي خورشيدي فتوولتائيك از زير لايه‌هاي سيليس و گاليوم آرسنيد، يكي ديگر از فعاليت‌هاي انجام گرفته در بخش انرژي در این انستیتو بوده است. زمينه ديگر فعاليت اين مركز استحصال تركيبات معدني از آبهاي شور مي‌باشد که اخیرا در انستیتو آب و انرژی با همکاریهای گسترده داخلی و خارجی در حال انجام می باشد.
با شروع فعاليت ستاد توسعه فناوري آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، تفاهمي مابين دانشگاه صنعتی شریف و ستاد مربوطه انجام شد و كارگروه آب ستاد فوق، در اين انستيتو مستقر گرديد. با توجه به تغییرات اقلیمی و بروز پدیده خشکسالی در سالهای اخیر، بخشی از فعالیتهای این مرکز نیز به سمت تدوين سند راهبردي توسعه فناوري‌هاي آب، خشكسالي، فرسايش و محيط زيست سوق پیدا کرد. در مسير تدوين اين سند، در ابتدا اقدام به تدوين سندي براي فناوري هاي مرتبط با چالش خشكسالي گرديد كه بر اساس آن در مهرماه 1392 روش شناسي تدوين سند فناوری‌هاي راهبردي آب توسط كميته راهبري ستاد آب، مصوب و پیشنویس سند در تیرماه 1393 ارایه گردید.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص فعالیتهای انستیتو به صفحات مرتبط رجوع فرمایید.
